Groepsdruk

Wat is groepsdruk?

Groepsdruk betekent dat een groep mensen bewust of onbewust druk op je uitoefent om iets wel of niet te doen. Als je iets doet onder groepsdruk, dan doe je iets wat je niet zou doen als je alleen zou zijn.
Dat kan iets positiefs of iets negatiefs zijn. Als je bijvoorbeeld met een groep sport, dan doe je vaak beter je best of ga je langer door dan wanneer je alleen sport. Als al je vrienden gezond eten, ga jij dat waarschijnlijk ook meer doen. De groepsdruk werkt dan positief.

Maar groepsdruk kan er ook voor zorgen dat je iets doet wat je alleen niet zou doen, zoals alcohol drinken, of drugs gebruiken, of een ander pesten. Het nadeel van groepsdruk is dan dat je in de problemen komt. Of dat je dingen doet die je niet wil en daar een rotgevoel over krijgt.
Groepsdruk kan ook gebeuren via social media.

Waarom doen mensen iets onder groepsdruk?

Hoe komt het nou dat veel mensen onder groepsdruk dingen of zeggen doen die ze als ze alleen zijn niet zouden doen of zeggen? Dat komt omdat ieder mens de behoefte heeft om bij een groep horen. Bijvoorbeeld bij je familie, je vrienden of je klasgenoten. De wens om ergens bij te horen is heel normaal. Dat heeft iedereen.

Iedere groep heeft regels, vaak zijn ze onuitgesproken. Denk aan het dragen van bepaalde kleding of het luisteren naar bepaalde muziek. Maar ook hoe mensen in de groep zich gedragen, hoe ze met elkaar en anderen omgaan. Bijna iedereen heeft de neiging om zich aan te passen aan de groep. Iedereen is gevoelig voor groepsdruk. De een iets meer dan de ander.

Soms doe je dus iets wat je zelf niet wil. De angst om er niet meer bij te horen is dan groter dan je eigen wil.

Hoe voorkom je dat je iets doet wat je niet wil?

Weten dat groepsdruk bestaat helpt al. Deze tips van jongeren en deskundigen kunnen ook helpen:

• Denk vooraf goed na over je eigen grenzen: wat wil je wel doen en wat niet? Waarom vind je dit belangrijk? Wat zijn de gevolgen als je meedoet? Hoe beter je weet waar jouw grens ligt, hoe minder je bezwijkt onder groepsdruk.
• Luister naar je eigen gevoel.
• Vertel de groep dat je zelf wilt kiezen of je meedoet.
• Zeg duidelijk nee. Iedereen mag zijn eigen mening hebben en eigen beslissingen nemen. Als je het uitspreekt, weet de groep dat je iets niet, of juist wel, wil.
• Win tijd: beslis niet op het moment zelf, zeg dat je er nog over na moet denken.
• Zit je in een situatie waarin je meteen moet kiezen, loop dan weg.
• Praat erover met één van de vrienden waarbij je je op je gemak voelt.
• Praat eens met een buitenstaander over jouw vriendengroep. Die heeft misschien een andere mening of andere kijk op de dingen. Dat kan jou helpen om een andere keuze te maken.
• Heb je vaak last van groepsdruk? Bedenk dan of het wel leuke vrienden voor jou zijn.

Stel jezelf deze vragen

Vind je het moeilijk om te bepalen of je iets doet onder groepsdruk of omdat je het zelf wil?
Stel jezelf dan de volgende vragen:

• Wat vind ik belangrijk?
• Voel ik me hier goed bij? Waarom wel of waarom niet?
• Doe ik dit voor mezelf of voor mijn vrienden?
• Waarom zou ik meedoen?
• Wat zijn de gevolgen als ik ja zeg? Nu en in de toekomst?
• Wat zijn de gevolgen als ik nee zeg? Nu en in de toekomst?
• Je mag altijd van mening of gedrag veranderen. Heb je ja gezegd, of meegedaan? En wil je later niet meer meedoen, dan kan dat. Zeg dat je van gedachten bent veranderd.

Wat levert nee zeggen op?

Nee zeggen is op het moment zelf soms moeilijk. Maar als het je lukt om je eigen keuzes te maken, en ‘nee’ te zeggen tegen de groep, geeft je dat uiteindelijk een heel goed gevoel over jezelf. Je bent dan namelijk trouw aan jezelf gebleven. Je hebt respect voor jezelf. En als jij respect voor jezelf hebt, hebben anderen dat ook voor jou.
Je geeft hiermee ook het voorbeeld. Anderen die twijfelen, durven dan ook sneller ‘nee’ te zeggen. Meestal ben je echt niet de enige die zich niet oké voelt met wat de groep wil of doet.

Hulp nodig?

Vind je het moeilijk om met de druk om te gaan? Kom je in situaties waar je uit wil, maar weet je niet hoe? Vraag dan om hulp. Praat met je ouders of andere mensen in je omgeving over hoe je met de druk om kunt gaan. Iedereen weet wat groepsdruk is, dus veel mensen zullen je begrijpen.

In jouw regio

Sommige delen van deze website verschillen per regio. Selecteer de GGD bij jou in de buurt zodat wij jou lokale tips en links kunnen tonen.

Selecteer de GGD in jouw regio