Toegankelijkheid in het onderwijs
Hoe toegankelijk is jouw school? Je denkt dan al snel aan hoe makkelijk en veilig kan iemand naar binnen in een rolstoel. Maar het gaat eigenlijk veel meer over de vraag: voelt iedereen zich welkom? Ook bijvoorbeeld als je vaak ziek bent, je toetsen doen als je met een laptop moet werken, meedoen aan gym als je blind bent, enzovoort. Er zijn natuurlijk speciaal onderwijs scholen waar kinderen met een beperking extra steun krijgen. Alleen is lang niet voor iedere beperking speciaal onderwijs nódig. Iedereen heeft wel ergens moeite mee, en je kan hier vaak ook ondersteuning in krijgen in het reguliere onderwijs.
Wat betekent toegankelijkheid?
Als je zelf makkelijk meekomt in de samenleving, heb je soms misschien niet in de gaten hoe het voor jongeren is die wel blind zijn, vaak ziek zijn of een fysieke beperking hebben. Veel websites zijn bijvoorbeeld heel kleurrijk, waardoor mensen die kleurenblind zijn dit niet goed kunnen lezen. Of de school is wel toegankelijk voor iemand met een rolstoel, maar de tafels zijn overal eigenlijk net te laag. Het is belangrijk om hier als school over na te denken en zoveel mogelijk inclusief te zijn. Dus juist een plek waar iedereen zich welkom voelt. Zowel leerlingen als docenten.
Wat kan het effect op je zijn, als je hier zelf tegenaan loopt?
Het kan heel lastig zijn als je niet in het onderwijssysteem past.
Voorbeelden van jongeren zijn:
- Gevoel van machteloosheid.
- Van school af moeten.
- Gestigmatiseerd voelen.
- Je wordt als een probleemgeval gezien, in plaats van als een aanwinst.
- Moe worden van het gevecht met de school/onderwijssysteem.
- Sommige jongeren gaan onder hun niveau studeren, omdat dit makkelijker is voor hun omgeving.
Wat kan je doen als je hier tegen aan loopt?
Het kan voelen als een hele eenzame strijd, dus zoek in eerste instantie vooral iemand die aan jouw kant staat en je meehelpt. Dit kan iemand op school zijn, maar ook een vriend, vriendin of moeder.
Ga in gesprek met school: begin bij je mentor. En probeer samen een oplossing te vinden.
Helpt dit niet? En zijn er meerdere leerlingen die hetzelfde of soortgelijke problemen ervaren? Dan kan je een gesprek aanvragen bij de leerlingenraad of de medezeggenschapsraad (dit is per school anders geregeld). Die kunnen namens, of met jou (en je ouders), met de directie gaan praten.
Laat het er niet bij zitten: houd voet bij stuk. Je hebt recht op goed onderwijs. Je kan bij ‘wie is verantwoordelijk voor wat’ een aantal tips vinden voor instanties die jou (en je ouders) ook kunnen helpen. Ook kan je een officiële klacht indienen bij je school.
Zie jezelf niet als een probleem, want eigenlijk is het vergroten van toegankelijkheid een positieve verandering voor iedereen op de school!
Zorgplicht scholen
Scholen moeten ervoor zorgen dat elke jongere een passende plek krijgt. Ook als je extra begeleiding en ondersteuning nodig hebt. Deze verplichting voor scholen heet zorgplicht. Dit betekent dat:
- De school altijd moet onderzoeken of zij de benodigde ondersteuning kan bieden.
- Als dit niet lukt mogen zij de leerling pas uitschrijven nadat er een andere passende plek is gevonden. De school moet deze plek met het kind en de ouders zoeken.
Met de zorgplicht wil de overheid voorkomen dat je van school naar school wordt gestuurd. En dat je als kind nergens meer op school past.
Wie is verantwoordelijk voor wat?
Als kind heb je recht op onderwijs, en iedereen die betrokken is bij de het kind, wordt gevraagd hier zoveel mogelijk in samen te werken. Het is wel een behoorlijke wirwar aan wetten en afspraken, dus het kan fijn zijn om iemand te vragen die je erbij kan helpen. Bijvoorbeeld een onderwijsconsulent.
Op deze website worden veel wetten en afspraken uitgelegd. En kan je ook kijken bij welk ‘loket’ je moet zijn, voor verdere ondersteuning.
Kijk eens om je heen!
Kijk na het lezen van dit artikel nog eens om je heen in je school. Is het een plek waar iedereen zich thuis voelt? Is het een plek die rekening houdt met verschillende behoeften van jongeren? Wat valt je op? Maak het bespreekbaar met je docenten, rectoren en in je klas. Dan hoeven de jongeren die er tegen aanlopen dit niet allemaal in hun eentje te doen! Samen onderwijs volgen is een mensenrecht voor iedereen.
In jouw regio
Sommige delen van deze website verschillen per regio. Selecteer de GGD bij jou in de buurt zodat wij jou lokale tips en links kunnen tonen.